Çocuklarda Özdenetim ve Disiplin Sağlama Yöntemleri

cocuklarda-disiplin

Nasıl her aile yapısı farklı ise, her çocuk da yetenekleri, karakter yapısı, gelişimi ile diğerlerinden farklıdır. Bu sebeple de bir çocuğa disiplini öğretirken onun kişilik özellikleri ve aile yapısı önem arz etmektedir.

1-Çocuğa uygulanan disiplin kuralları çocuğun gelişimine ve yaşına uygun olmalıdır.  Çocuğun gelişimini engelleyici kurallar konulmamalıdır. 3 yaşındaki bir çocuktan yatağını toplamasını beklemek çocuğun gelişiminin üstünde bir beklentidir.

2-Çocuğa bağırıp azarlamak yerine alternatif çözüm yolları sunulmalıdır.  Bir çocuk odasını toplamadığında neden odanı toplamadın deyip bağırmak yerine odasını toplaması için alternatif yöntemler sunulmalıdır.

3-Her birey deneme yanılma yoluyla öğrenir. Çocuklarda kuralları öğrenirken deneme yanılma yolunu kullanacaktır. Çocuğun denemesine fırsat verilmelidir.

4-Çocuk istenmeyen bir davranışı gösterdiğinde bunun sonuçları hakkında düşünmesini sağlamak ve açıklamak çok önemlidir. Yaptırmak istedikleriniz için“çünkü ben anneyim ve öyle istiyorum derseniz çocuk bu açıklamadan hiçbir şey öğrenemez.  Oysa, “bıçakla oynarsan kayıp bir yerine batabilir” çok daha etkili bir açıklamadır.

5-Evde belirlenen kurallara uyulmadığı zaman kendisine veya evdeki diğer yaşayan kişilerden herhangi birisine gelecek zararı açıklamak; ona davranışı hakkında düşünme fırsatı verecektir.

6-Davranışlarının sonuçlarına katlanmasını sağlayın. Duvarı kalemle boyamışsa bırakın kendi temizlesin.

7-Çocukları hemen cezalandırmak yerine önce bu davranışı yapması için zaman verin. Bunu yapması için ne kadar zamana ihtiyacı olduğunu sorun, ona göre bir zaman verin ve verilen süre de bitirmesi gerektiğini söyleyin. Zamanını kontrol etmesi için kendisine bir çalar saat verebilirsiniz.

8-Çocuk istenen davranışı göstermeye çabaladığında onu takdir etmek ve onu bu çabasından ötürü yüreklendirmek gerekir.

9- Çocuklarda disiplin sağlama da en önemli yöntemlerden biri  ödülü kullanmaktır. En güzel ödül de yaptığı güzel davranışlar  karşısında onu takdir etmek, öven sözler söylemektir. “ Aferin, çok güzel olmuş, çok beğendim”şeklinde cümleler çocuğun istenilen davranışı tekrar yapmasını sağlayacaktır.

10- Çocuğunuz istemediğiniz bir davranış yaptığında bunun sizde hissettirdiği duyguyu çocuğunuzla paylaşın ve onun duygusunu da kendisine yansıtın.“ Bu davranışın beni üzdü, bir dahaki sefere daha dikkatli olursan sevinirim.”

11-Çocuğunuz bir davranışı yapmak istemediğinde sakinleştikten sonra  bu durumun çocuğunuzda yarattığı duyguyu çocuğunuza aktarın,  ardından kısaca bu davranışıyla ilgili konuşun.  “Bu durum seni üzdü ve öfkelendirdi,istersen bunun üzerine biraz konuşalım.”  Bu şekilde çocuğunuz bu davranışının altındaki duygusunu fark edecek, sizin onu anladığınızı görecek ve o davranışın daha kolay sönmesini sağlayacaktır.

12- Ev içinde günlük rutin belli kurallarınız olsun, çocuğunuz ev içinde bu kurallara uyulması gerektiğini bilsin. Ör: ailece yemek yemek, belli bir saatte uyumak, yemekten önce el yıkamak gibi. Bu kurallar ev içinde çocuk küçük yaşta iken oluşturulmaya başladığında çocuğun bunu içselleştirmesine ve yaşamının bir rutini gibi uygulaması daha kolay olacaktır.

13- Çocuğunuza disiplini öğretmeye çalışırken gerçekçi kurallar koyun. “Bu yemeği yemezsen sana artık bilgisayar yok ya da bir daha hiç parka gitmeyeceksin” cümlesi gerçekçi bir cümle değildir. Bunun yerine  “ancak yemek yedikten sonra bir saat bilgisayar oynayabilirsin” cümlesi daha gerçekçi bir cümledir.

14-Konulan kurallar karşısında  ebeveynler arasında tutarlılık olmalıdır. Bir ebeveynin koyduğu kuralı diğer ebeveyn yıkmamalıdır.

15- Ebeveynler çocuklara koyduğu kurallarla ilgili kararlı olmalıdır. Bir davranışının ardından bilgisayar bir saat oynanmayacağı söylenmişse hemen uygulanmalıdır.

16-Bir kural karşısında çocuğa verilen ödül ya da mahrum etme davranışı hemen uygulanmalıdır ancak bu şekilde kural çocuk üzerinde etkili olur. Örneğin güzel davranışının hemen ardından “bu davranışını çok beğendim, aferin demek”  ya da istenmeyen davranışının ardından  televizyon izlenmeyecekse hemen televizyonu kapatmak gibi.

17-Konuşmaya daha yeni başlamış, kendini net ifade edemeyen çocuklarda bir davranışı yerleştirmeye çalışırken konuşmak yerine çocuğu elinden tutarak götürüp yapılması istenen davranışın yaptırılmasını sağlamak gerekir.

Unutmayın çocuklara disiplin oluşturmak, evdeki düzeninizi daha yaşanılır hale getirdiği gibi çocuklarınızla aranızdaki ilişkinin çok daha yumuşak bir hale gelmesini sağlayacaktır.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir