Son zamanlarda sosyal medyanın hayatımızda daha aktif olmasıyla birlikte daha birey odaklı bir yaşama doğru ilerlemeye başlıyoruz. Birey odaklı olmak olumsuz mu, kendi kimliğimizi önceliğe almak bizi var eden şeyler değil mi? Bunun gibi bir çok soru zihnimize gelebilir.
Evet yaşamın içinde var olmamızın temel faktörlerinden biridir bireysel kimliğimizi oluşturmak. Her birey bireysel kimliği ile toplumun içinde toplumla bütünleşmektedir fakat burada dikkatimizden kaçmaması gereken bir ince çizgi var. Bireysel kimliğimiz içinde sahte bir benliği barındırırsa bu durum gerçek bir bireysel kimlikten çıkmamıza sebep olur.
Gelin yaşamınızda aktif olan sosyal medyanın sizin, çocuklarınızın yaşamında nasıl sahte bir benliğe yol açtığına beraber bakalım. Sanal yaşamınız üzerinden kendinize, bazen çocuklarınıza yönelik yaptığınız paylaşımlar beğeni almakta ya da almamakta, beğeni almakla birlikte sevilme ve beğenilme arzularınız harekete geçmektedir. Bu beğenilerin daha çok artmasını arzulayabilirsiniz. Bu arzu ile beraber sanal ortam üzerinden bir benlik inşası gerçekleşmektedir. Bu benlik inşasında sanal ortamda beğenilme benlik saygınızı güçlendirebilmekte, sanal ortamda beğenilmeme ise benliğinizde bir hayal kırıklığına yol açabilmektedir. Özellikle kimlik gelişiminin tamamlamamış olan çocukların ve ergenlerin sosyal medya üzerinden inşa ettikleri benliklerinde akranları tarafından sosyal medyada beğenilmemeleri ya da olumsuz sözlere maruz kalmaları depresyona kadar gidebilmektedir.
Sanal yaşamın hayatımızdaki en büyük yanılması da bu sanallık üzerinden oluşturduğumuz benliğimizin sahte bir benliğe dönüşmesidir. Sosyal medya üzerinden beğenildikçe, takip edildikçe kişilerde narsizmde güçlenebilmekte ve yoğun bir boşluğun üstüne inşa edilen bu narsizmin sonu depresyona ve yalnızlığa gidebilmektedir. Nedir narsizm? Narsizm; kişilikleri, özsaygılarını kendileri dışından onay alarak sürdürme çabası etrafında örgütlenmiş kişilerin davranış şeklidir. Narsizm eksikliği barındırır, kendi eksikliğimizi kapatmak için oluşturulan bir savunma mekanizmasıdır. Sosyal medyada da öteki tarafından gelen beğenilme, sürekli beğenilme arzusu narsizmi güçlendirmekte aslında yaşamımızda eksik olan yanları kapatarak narsistik bir yapılanma geliştirmemize sebep olmaktadır.
Sosyal medya üzerinden inşa edilen yeterli annelik, iyi ebeveynlik, yaşamın içinde mutluluk tabloları, gösterilen başarılar ve aslında kendimizi iyi göstermek ve karşıdan iyi olduğumuza dair duyduğumuz her şey bizde sahte bir benlik oluşturmaktadır. Ötekilerin yeterliliklerini sanal ortamda görmek kendimizi yetersiz hissetmemize sebep olmakta; aslında sosyal medyanın bize yarattığı benliğimize dair olumsuz atıfları beslemektedir. Sanal ortamda izlediğiniz öteki yaşamlar ile kendi yaşamınızı karşılaştırabilmekte ve bazen bu yaşamınızda bir eksikliğe yol açabilmektedir. Aslında ötekinin arzusu sizin arzunuz olmaya doğru gitmektedir.
Yazımın içinde de bahsettiğim gibi aslında bunların kaynağı kendi yaşamımızda hissettiğimiz eksiklikler ya da yaşamın içinde var oluşumuzda yaşadığımız sorunların etkisi ile ortaya çıkabilmektedir. Gerçek yaşamın içinde kendi benliğimizi tanımak, güçlendirmek, beslemek, çocuklarımızın duygusal, sosyal, ruhsal, akademik beslenmelerini sağlamak aslında sosyal medya üzerinden inşa edilen sahte benliğimizin azalması için temel adımlardandır.
Uzm. Psikolog Vesile Çetin Kazak
